- Dim ond 77% o bost Dosbarth Cyntaf a 92.5% o bost Ail Ddosbarth ddanfonodd y Post Brenhinol ar amser, sy’n llawer llai na’r targedau o 93% a 98.5%
- Dywed Ofcom wrth y Post Brenhinol fod yn rhaid iddo gyhoeddi – a chyflwyno – cynllun gwella ar frys, neu bydd y dirwyon yn debygol o barhau
Heddiw, mae Ofcom wedi rhoi dirwy o £21,000,000 i'r Post Brenhinol am fethu â chyrraedd ei dargedau dosbarthu Dosbarth Cyntaf ac Ail Ddosbarth ym mlwyddyn ariannol 2024/25.
Dyma'r trydydd tro i ni ganfod bod y cwmni wedi torri ei rwymedigaethau rheoleiddiol yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ar ôl i ni roi dirwy o £5.6m iddo ym mis Tachwedd 2023 a £10.5m ym mis Rhagfyr 2024.[1]
Dywedodd Ian Strawhorne, Cyfarwyddwr Gorfodi Ofcom: "Mae miliynau o lythyrau pwysig yn cyrraedd yn hwyr, ac nid yw pobl yn cael yr hyn maent yn talu amdano pan maent yn prynu stamp. Mae'r methiannau parhaus hyn yn annerbyniol, ac mae cwsmeriaid yn disgwyl ac yn haeddu gwell.
"Rhaid i'r Post Brenhinol ailadeiladu hyder defnyddwyr ar frys. Ac mae hynny'n golygu gwneud gwelliannau sylweddol gwirioneddol, nid mwy o addewidion gwag. Rydym wedi dweud wrth y cwmni i nodi'n gyhoeddus sut mae'n mynd i gyflawni'r newid hwn, ac rydym yn disgwyl dechrau gweld cynnydd ystyrlon yn fuan. Os na fydd hyn yn digwydd, mae'r dirwyon yn debygol o barhau."
Sut rydym yn mesur perfformiad
Mae Ofcom yn mesur perfformiad dosbarthu Post Brenhinol yn erbyn targedau dosbarthu blynyddol cenedlaethol, o fis Ebrill i fis Mawrth. Ar gyfer 2024/25, roedd yn ofynnol i'r cwmni ddosbarthu 93% o bost Dosbarth Cyntaf o fewn un diwrnod gwaith o’i gasglu a 98.5% o bost Ail Ddosbarth o fewn tri diwrnod gwaith.[2]
Os bydd y Post Brenhinol yn methu ei dargedau blynyddol, gallwn ystyried tystiolaeth o unrhyw amgylchiadau eithriadol y tu hwnt i reolaeth y cwmni – fel tywydd eithafol – ac ystyried a fyddai wedi cyflawni ei dargedau pe na bai'r digwyddiadau hynny wedi digwydd.
Beth ddarganfuwyd gan ein hymchwiliad
Hyd yn oed ar ôl cydnabod digwyddiadau tywydd eithriadol, dim ond 77% o bost Dosbarth Cyntaf a 92.5% o bost Ail Ddosbarth a ddosbarthodd y Post Brenhinol ar amser rhwng Ebrill 2024 a Mawrth 2025.[3]
Felly, rydym wedi penderfynu bod y cwmni wedi torri ei rwymedigaethau trwy fethu â darparu lefel dderbyniol o wasanaeth heb gyfiawnhad. Cymerodd gamau annigonol ac aneffeithiol i geisio atal y methiant hwn, sy'n debygol o fod wedi effeithio ar filiynau o gwsmeriaid na chawsant y gwasanaeth y gwnaethant dalu amdano.
Cosb ariannol
O ganlyniad, rydym wedi rhoi dirwy o £21,000,000 i'r Post Brenhinol, a fydd yn cael ei drosglwyddo'n llawn i Drysorlys EM. Dyma'r drydedd ddirwy fwyaf y mae Ofcom wedi'i gosod erioed. Mae'n cynnwys gostyngiad o 30% o'r £30,000,000 y byddem fel arall wedi'i osod, gan adlewyrchu cyfaddefiad ac atebolrwydd y Post Brenhinol a chytundeb i setlo'r achos.
Wrth benderfynu ar lefel y ddirwy, rydym wedi ystyried y niwed a ddioddefwyd gan gwsmeriaid o ganlyniad i wasanaeth gwael y Post Brenhinol, a'r ffaith ei fod wedi torri ei rwymedigaethau tair blynedd yn olynol. Mae gan Ofcom ddyletswydd hefyd i sicrhau bod y gwasanaeth post cyffredinol yn gynaliadwy yn ariannol, felly rydym hefyd wedi ystyried sefyllfa ariannol gyffredinol y Post Brenhinol, gan gynnwys ei broffidioldeb a'i lif arian.[4]
Camau gweithredu i wella perfformiad
Yn ogystal â rhoi dirwy i'r cwmni, rydym wedi bod yn pwyso ar y Post Brenhinol yn rheolaidd ar yr hyn y mae'n ei wneud i drawsnewid pethau. Cynhyrchodd y cwmni gynllun gwella ar gyfer 2024/25, gyda'r nod o gyflawni 85% ar gyfer post Dosbarth Cyntaf a 97% ar gyfer post Ail Ddosbarth erbyn mis Mawrth 2025. Byddai hyn wedi bod yn welliant sylweddol. Fodd bynnag, nid yw hyn wedi digwydd.
Mae hyn yn annerbyniol, ac rydym wedi dweud wrth y Post Brenhinol bod yn rhaid iddo gyhoeddi a gweithredu cynllun credadwy ar frys sy'n sicrhau gwelliant sylweddol a pharhaus. Heb hyn, rydym yn debygol o barhau i weld cosbau ariannol yn angenrheidiol ac yn briodol.
Ym mis Gorffennaf, gwnaethom newidiadau i'r rhwymedigaethau a osodir ar y Post Brenhinol – i adlewyrchu'r hyn sydd ei angen ar bobl, rhoi'r gwasanaeth ar sail fwy cynaliadwy, a galluogi'r cwmni i fuddsoddi mwy i wella ei berfformiad dosbarthu. Rhaid i'r Post Brenhinol nawr chwarae ei ran trwy weithredu hyn yn effeithiol a gwella ei ddibynadwyedd.[5]
DIWEDD
Nodiadau i olygyddion
- Ni chanfuom fod y Post Brenhinol yn torri ei rwymedigaethau rheoleiddiol yn 2019/20, 2020/21 a 2021/22, oherwydd effaith pandemig Covid-19 ar weithrediadau'r cwmni, a oedd y tu hwnt i'w reolaeth.
- Mae'r 'cyfnod Nadolig' wedi'i eithrio o'r targedau, a ddiffinnir fel y cyfnod sy'n dechrau ar y dydd Llun cyntaf ym mis Rhagfyr ac sy'n dod i ben ar ŵyl gyhoeddus y Flwyddyn Newydd ym mis Ionawr canlynol.
- Y digwyddiadau eithriadol yr ydym wedi'u hystyried yw'r ddau rybudd tywydd coch – Storm Darragh ar 6 a 7 Rhagfyr 2024 a Storm Eowyn ar 24 Ionawr 2025.
- Yn 2022/23 gwnaeth y Post Brenhinol golled o £419m, yn 2023/24 gwnaeth golled o £348m, ac yn 2024/25 dychwelodd i elw o £12m.
- Rydym hefyd yn gosod targedau wrth gefn newydd i'r cwmni fel bod 99% o'r post yn gorfod cael ei danfon dim mwy na dau ddiwrnod yn hwyr, i fynd i'r afael â'r broblem y mae llawer o bobl wedi'i brofi lle mae llythyrau wedi cymryd wythnosau i gyrraedd.